Caroline werkt als wijkverpleegkundige in het PAT-team van Careyn en deelt haar ervaring met de Cirkel van Vijf, een werkwijze die niet alleen zorgprofessionals helpt anders te denken, maar ook leidt tot betere zorg, meer tevreden cliënten en behoud van kwaliteit.
Caroline en haar collega’s lopen middels team interventies twaalf weken mee met wijkteams om samen verbeteringen aan te brengen in de dagelijkse zorgpraktijk. Centraal in hun benadering staat de Cirkel van Vijf. “Het is de ruggengraat van onze manier van werken,” vertelt Caroline. “We bekijken per cliënt wat echt nodig is aan professionele zorg, wat er anders kan met hulpmiddelen of met behulp van mantelzorg, maar vooral naar wat iemand zelf (weer) kan leren.” Om de teams op weg te helpen is er een zelfredzaamheidskoffer ontwikkeld, met daarin hulpmiddelen die ingezet kunnen worden bij de cliënten.
De verschuiving van “zorgen voor” naar “coachen tot zelfzorg” vraagt een cultuuromslag. “Veel zorgverleners stappen automatisch in een zorgreflex. Maar zorg verlenen moet niet altijd de eerste stap zijn. Soms kunnen mensen meer dan wij denken – of dan zijzelf denken. Belangrijk is ook om weg te blijven van aannames. Ga gewoon eens kijken, stel vragen en wees nieuwsgierig, dan kom je altijd wel tot een passende zorgoplossing.”
De implementatie van de Cirkel van Vijf vroeg inzet, creativiteit en vasthoudendheid. Caroline: “Het is soms lastig om de zorgreflex los te laten. Je ziet dat iets moeite kost en je denkt: ik help wel even. Maar dat is op lange termijn niet duurzaam. Ook cliënten en mantelzorgers kunnen in eerste instantie weerstand bieden. Bijvoorbeeld vanuit het idee: ‘Ik heb recht op zorg.’'
Toch leidt de aanpak in de praktijk tot duidelijke verbeteringen. “We zien cliënten die weer zelfredzaam worden. Zoals een dame met Parkinson, lipoedeem en een hersenbloeding. Met de juiste hulpmiddelen kon ze haar steunkousen zelfstandig aantrekken en was ze weer op tijd bij de koffieochtend. Dat is zoveel waard.”
Een belangrijk resultaat is dat de kwaliteit van zorg niet lijdt onder deze aanpak – integendeel. Caroline: “We hebben betere gesprekken met cliënten over wat zorg voor hen betekent. Het dwingt ons om te denken: voegt dit waarde toe aan iemands leven? Een belangrijke vraag is ook: wat kunnen we mensen weer aanleren.”
De Cirkel van Vijf leidt tot bewustere keuzes, minder fysieke belasting voor zorgmedewerkers en meer tevreden cliënten. “Mensen zijn trots als ze weer zelf dingen kunnen. Zeker nieuwe cliënten vinden het fijn om zelfstandigheid te behouden.”
De Cirkel van Vijf helpt zorgprofessionals te prioriteren en efficiënter te werken. “Het werkt als een soort triage. Je haalt er sneller uit wat echt zorg vraagt en wat op een andere manier opgelost kan worden. Daardoor kun je de juiste zorg op het juiste moment bieden.”
Binnen Careyn is de Cirkel van Vijf inmiddels stevig verankerd, met name op de Zuid-Hollandse Eilanden. Caroline ziet ook kansen in de opleiding van nieuwe zorgmedewerkers: “Er is veel aandacht voor eigen regie in theorie, maar dat moet ook in de praktijk doorklinken. De Cirkel van Vijf kan daarbij een krachtig hulpmiddel zijn.”
Voor teams of organisaties die overwegen met de Cirkel van Vijf te starten, heeft Caroline een duidelijke boodschap: “Begin klein. Maak het je eigen. Kijk wat bij jou past en bouw het daarna verder uit. Kleine stappen maken groot verschil.”
Deel jouw verhaal op de website van De Goede Nieuwe Tijd.
Meld je aan en deel jouw verhaal
